De dagen worden korter en hier en daar begint al wat blad te vallen. De herfst is niet alleen het vergeten plantseizoen, maar ook de perfecte tijd voor allerlei tuin- en balkonklusjes! Zo geniet jij nog even van de buitenlucht én is jouw buitenruimte straks helemaal klaar voor het voorjaar. Aan de slag!
Najaar schoonmaak
Na een zomer vol groei en bloei is het najaar de perfecte tijd om orde op zaken te stellen in jouw tuin. De natuur gaat haar eigen gang wel, maar er zijn altijd wat klusjes die je kan doen om haar te helpen:
Nestkastjes en voederhuisjes
In het voorjaar en de zomer zijn nestkastjes, voederhuisjes en vogelbadjes volop gebruikt. In het najaar zijn de tuindieren niet meer aan het nesten, maar gaan ze wel op zoek naar een fijne plek om te overwinteren. Verwijder oud nestmateriaal, om te voorkomen dat eventuele ziektes of parasieten worden overgedragen. Maak de huisjes schoon met lauwwarm water. Gebruik geen zeep of chemische middelen, daar kunnen de beestjes niet goed tegen. Je kan eventueel wat droog stro in de huisjes stoppen, voor tijdens de koude maanden.
Dood plantmateriaal
Aan het einde van de zomer zijn veel planten uitgebloeid. In jouw tuin en balkonbakken is waarschijnlijk heel wat dood plantmateriaal te vinden. Laat gerust wat vergaand plantmateriaal liggen. Dit wordt door de natuur afgebroken en omgezet in voeding voor de bodem. Ook uitgebloeide bloemen en planten met zaden en holle stengels kun je laten staan. Insecten overwinteren hier graag én de zaden zijn een lekker hapje voor vogels. Plantresten waar een ziekten of plagen op zitten kan je het beste verwijderen, zodat deze niet verder kunnen verspreiden.
Vijver
Heb je een vijver in je tuin? Dan kan je deze ook een beetje opschonen. Gebruik geen chemicaliën. Verwijder met de hand rommel van het wateroppervlak. Overweeg om waterplanten toe te voegen om het water te filteren het ecosysteem in balans te houden.
Bestrating
Bestrating kan je schoonmaken door er een keer met de bezem overheen te gaan. Wil je de bestrating iets grondiger schoonmaken? Dan kan je eventueel witte azijn aangelengd met water gebruiken, als natuurlijk schoonmaakmiddel. Zorg wel dat het azijnwater niet bij je planten loopt!
Tuingereedschap
Na een druk seizoen kan jouw tuingereedschap vast ook wat liefde gebruiken. Maak ze goed schoon met een natte doek of borstel en spoel ze af. Droog ze daarna goed af. Je kan de metalen delen en snijvlakken invetten om roest te voorkomen. Berg je gereedschap goed op, op een droge plek. Zo kan je in het voorjaar weer fijn aan de slag!
Tuin- en balkonklusjes
Om jouw tuin of balkon helemaal klaar te maken voor de herfst, zijn er ook wat klusjes die moeten gebeuren. Voor een gezonde en biodiverse buitenruimte, ga je aan de slag met het volgende:
Stekken en delen van planten
Wil jij meer groen voor het volgende seizoen? Daarvoor hoef je niet naar het tuincentrum. Je kunt veel planten namelijk stekken of delen. Hoe je dat doet, lees je in ons artikel Meer Groen in je Tuin. Zo vergroen je jouw buitenruimte met bestaande middelen!
Snoeien
Sommige planten snoei je het beste in het najaar, omdat de sapstromen dan tot rust komen. Zo kun je in september de bloemen van de hortensia knippen. Knip beschimmelde of aangetaste bladeren uit bomen en struiken, snoei je kuipplanten en knip je lavendel rondom ongeveer 10 centimeter korter. Ook haagplanten kun je prima snoeien in het najaar. Knip ze zo dat de onderste takken ook nog licht vangen tijdens de donkere dagen.
Ecologisch gazon en onderhoud
In september en oktober kun je het gras nog bijzaaien als dat nodig is. In deze maanden maai je het gazon niet te kort. Aan het einde van de zomer kan je het gazon ook langer laten groeien en staan, zodat het zichzelf kan uitzaaien. Gevallen bladeren kan je het beste verwijderen van je gazon om verstikking te voorkomen. Hergebruik de bladeren als natuurlijke compost in je borders en bloempotten. Groeien er paddenstoelen tussen het gras? Laat ze lekker staan! Deze opruimers zetten organisch materiaal om in voeding voor de bodem.
Planten in potten
Jouw buitenplanten staan graag in terracotta potten. Deze poreuze potten zorgen voor een goede vochtregulatie en dat er voldoende zuurstof bij de wortels komt. Planten die niet winterhard zijn, kan je vast naar binnen verplaatsen. Het kan ook geen kwaad om dood plantmateriaal of bladeren in je potten te laten liggen. Ze zorgen voor een voedingsbodem en vormen een beschermende laag tijdens de koudere dagen.
Tuindieren
De tuindieren bereiden zich ook voor op het najaar en de winter. De vogels, insecten, egels en andere beestjes, kunnen jouw hulp ook gebruiken:
Schuilplekken
Nu je nestkastjes en vogelhuisjes hebt schoongemaakt, zoeken de tuindieren daar graag een schuilplek voor de winter. Maak de huisjes niet open in het najaar, misschien hebben ze al een nieuwe bewoner. De egel maak je blij met een rommelig hoekje in je tuin, met een hoopje bladeren. Insecten en bodemdieren verschuilen zich graag in gevallen bladeren en overwinteren in de holle stengels van uitgebloeide planten. Je helpt deze beestjes niet voor niks. In het voorjaar bestuiven ze je bloemen en zorgen ze voor een gezonde bodem!
Voedsel
Door uitgebloeide bloemen en planten te laten staan, kunnen vogels zich in het najaar nog tegoed doen aan zaden. Meesjes zijn bijvoorbeeld dol op de zaden van een uitgebloeide zonnebloem. Gewassen zoals de vuurdoorn en de lijsterbes dragen bessen in het najaar. Dit zorgt niet alleen voor kleur in je tuin, maar ook voor een gezonde vogelmaaltijd! Bestuivende insecten hebben juist baat bij planten die bloeien in het najaar. Welke dat zijn, vertellen we in ons artikel over najaarsbloeiers. De egel vindt zijn maaltje bestaande uit insecten tussen de gevallen bladeren en uitgebloeide planten.
Lichtvervuiling
Nu de dagen weer korter worden, gaat ook de tuinverlichting weer aan. Buitenverlichting kan het natuurlijke ritme van nachtdieren verstoren. Kies voor warme verlichting, met een lage intensiteit om verblinding te voorkomen. Door het gebruik van bewegingssensoren en timers hoeft de verlichting niet de hele nacht aan te staan.
Planten en zaaien
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is de herfst erg geschikt als plantseizoen. De bodem is vaak vochtig en nog warm van de zomer. Wacht dus nog even met het opbergen van je tuingereedschap.
Zaaien
Er zijn verschillende seizoensgroenten die het goed doen in de Nederlandse herfst. Denk aan gewassen zoals boerenkool, spinazie en spruitjes. Deze gewassen kan je tot in de koudere maanden oogsten. Ook winterharde eenjarigen zoals viooltjes en calendula kan je nu zaaien.
Planten
De herfst is uitermate geschikt voor het planten van heesters en haagplanten. In het najaar komen de sapstromen tot rust, waardoor je de planten gemakkelijk kan verplaatsen. Doordat de bodem nog warm en vochtig is, krijgen de planten voldoende tijd om goed te wortelen. Wil jij een steentje bijdragen aan de biodiversiteit? Kies dan voor een gemengde haag.
Bloembollen
Bloembollen gaan ook in de herfst de grond in. Nu is de grond nog niet te hard en koud. Voor een mooie en verantwoorde bloemenpracht in het voorjaar, kies je nu voor biologisch geteelde bloembollen. Denk aan bloemen zoals tulpen, narcissen en krokussen. Je stopt ze nu in de grond en je hebt er in het voorjaar plezier van!
De frisse buitenlucht in!
In de herfst is er genoeg te beleven en te doen in jouw tuin of op je balkon. Ga lekker de frisse buitenlucht in, voor je najaar schoonmaak. Als je het goed aanpakt, heeft jouw buitenruimte je het hele jaar door wat te bieden! Wil je weten wat je nog meer kan doen om jouw buitenruimte te vergroenen? Check jouw groenscore en krijg tips op maat!
